Podstawą ścisłej łączności życia regionalnego z nauką są muzea regionalne w ośrodkach fizjograficznych, historycznych i gospodarczych. Muzea regionalne są stacjami naukowymi oraz instytucjami pracy oświatowej i społecznej, jako takie – muzea regionalne koordynują działalność wszystkich istniejących na danym terenie stowarzyszeń i związków wszelkiego rodzaju, przy zachowaniu całkowitej ich autonomii, pod znakiem współdziałania dla jednego wspólnego celu: poznania dziejów, wartości i warunków rozwoju poszczególnych regionów Polski”.

Rada Miejska przychyliła się do tej propozycji. Projekt regulaminu muzeum miała opracować komisja złożona z członków magistratu, zarządu Ogniska Związku Polskiego Nauczycielstwa Szkół Powszechnych oraz Romana Czyńskiego – bibliotekarza. Muzeum zostało umieszczone przy Bibliotece Miejskiej, która została w tym celu odpowiednio poszerzona. Informacje o zgromadzonych zabytkach są cząstkowe. Dzięki relacji Ignacego Kowalczyka – ówczesnego burmistrza Praszki, wiadomo, że muzeum posiadało zabytki archeologiczne (tzn. ceramikę z grobów kultury łużyckiej pochodzących z badań tzw. wzgórza Bugaj w Praszce), pistolet z okresu powstania styczniowego w 1863 r., pistolet i bagnet zdobyty przez członków Polskiej Organizacji Wojskowej w Praszce
11 listopada 1918 r. podczas akcji rozbrajania Niemców. Z czasów współczesnych muzeum posiadało także odznaki, rozkazy i spisy członków praszkowskiego obwodu POW, dokumenty związane z plebiscytem i powstaniami śląskimi (kartki do głosowania, listy do Komitetu plebiscytowego, spisy powstańców z 1921 r.).

Wybuch II wojny światowej i zajęcie Praszki przez Niemcy przerwały działalność wielu instytucji kulturalno-oświatowych, w tym także i muzeum. Niestety nie zachował się do naszych czasów żaden eksponat z przedwojennych zbiorów. Część została ukryta jeszcze przed wybuchem wojny,
w szczególności pamiątki po praszkowskiej POW oraz plebiscycie i powstaniach śląskich. Nie zdążono jednak zabezpieczyć karabinu i bagnetu
z 1918 r. oraz prawdopodobnie zabytków archeologicznych.

Po 1945 r. nie podejmowano prób założenia czy reaktywowania muzeum w Praszce. Nie sprzyjała temu sytuacja ekonomiczna i demograficzna miasta. Pomysł wskrzeszenia w Praszce instytucji muzeum został wysunięty dopiero w 1975 roku przez prof. dr hab. Konrada Jażdżewskiego – ówczesnego dyrektora muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi. Poprzez swą matkę, Cecylię, profesor był spokrewniony ze starą
i zasłużoną dla Praszki rodziną Łuckich. Po śmierci ciotki, Aldony Łuckiej z Pacanowskich, stał się głównym spadkobiercą zabytkowej kamienicy przy Placu Grunwaldzkim nr 15. W liście do Naczelnika Miasta i Gminy Praszka z maja 1975 r. Konrad Jażdżewski napisał:

„Ja sam, jako dysponujący największą częścią sukcesji po rodzinie Łuckich, chcę nieodpłatnie i nieodwołalnie scedować swoje prawa własnościowe na rzecz Miasta i Gminy Praszka z przeznaczeniem całej posesji (placu, budynku mieszkalnego z oficynami, budynków gospodarczych i ogrodu) na Muzeum miasta Praszki”.

28 czerwca 1976 r. w Urzędzie Miasta i Gminy Praszka zorganizowano spotkanie założycielskie Komitetu Organizacyjnego Utworzenia Muzeum, pod honorowym przewodnictwem prof. Konrada Jażdżewskiego. W skład zarządu weszli: Franciszek Łucki – przewodniczący, Kazimierz Belka – zastępca przewodniczącego i Bogumiła Latusek – sekretarz. Komitet opracował statut nowej instytucji i przedstawił go do akceptacji Ministrowi Kultury i Sztuki. Na dyrektora muzeum powołano dr Henryka Łosia, który swoje obowiązki objął 2 stycznia 1977 r. Lata 1977-1980 to okres intensywnych prac mających na celu przystosowanie budynku do celów muzealnych, pozyskanie eksponatów i zorganizowanie ekspozycji stałych.

Dnia 8 maja 1980 r. nastąpiło uroczyste otwarcie Muzeum w Praszce. Uroczystość zaszczycili swoją obecnością prof. Konrad Jażdżewski – inicjator powstania muzeum, prof. Włodzimierz Berutowicz – I prezes Sądu Najwyższego, Władysław Pilarski – podsekretarz stanu w Ministerstwie Handlu Wewnętrznego, dr hab. Tadeusz Krzemiński – prorektor Uniwersytetu Łódzkiego, mgr inż. Konrad Zamorski – wojewódzki konserwator zabytków w Częstochowie, mgr Jan Ławnikowski – zastępca kierownika Wydziału Kultury i Sztuki Urzędu Wojewódzkiego w Częstochowie, a także wielu innych znakomitych gości. Zebranych powitał mgr Kazimierz Belka – Naczelnik Miasta i Gminy Praszka, po czym symbolicznego przecięcia wstęgi przed budynkiem dokonał prof. Konrad Jażdżewski. Podczas inauguracji, po wystawach osobiście oprowadzał zgromadzonych dyrektor placówki dr Henryk Łoś. W dalszej części uroczystości Naczelnik Miasta i Gminy wręczył gościom dyplomy, okolicznościowe plakietki oraz medal wybity dla uczczenia otwarcia muzeum.
W trakcie uroczystości głos zabrał prof. K. Jażdżewski. W przemówieniu podkreślił swoje przywiązanie do Praszki oraz rodzinne z nią związki. Wyraził także nadzieję, że nowo powstałe muzeum przyczyni się do rozwoju kulturalno-oświatowego miasta i gminy Praszka. Na koniec goście wpisali się do muzealnej Złotej Księgi. Prof. K. Jażdżewski zanotował w niej: „Szczęść Boże, kochanym, zacnym Praszkowiakom i ich nowemu muzeum”.

W 2020 r. Muzeum w Praszce obchodziło jubileusz 40-lecia działalności. Jest jednostką wielodziałową, z dominującą pozycją historii i etnografii. Ma charakter regionalny, obszarem zainteresowań badawczych muzeum jest poszerzanie stanu wiedzy o historii i dziedzictwie materialnym gmin Praszka, Gorzów Śląski, Rudniki i Radłów. Wyniki pracy naukowej są eksponowane zarówno na aktualizowanych wystawach stałych jak i czasowych. Działalność muzeum w sferze kulturalno-oświatowej przejawia się w organizowaniu konferencji naukowych, wykładów zaproszonych gości, lekcji muzealnych, wyświetlaniu filmów naukowych i edukacyjnych.