Lata 1919-1921 to burzliwy okres w najnowszej historii Polski. Rzeczpospolita powróciła na mapy Europy po 123 latach niewoli, ale dokładny przebieg jej granic pozostawał niepewny. Sporne tereny między Niemcami a Polską objęto ochroną międzynarodowych sił zbrojnych, a o przynależności poszczególnych powiatów miały zadecydować plebiscyty, w których miejscowa ludność miałaby szansę wyrazić swą wolę. Na wystawie prezentujemy fotografie i pamiątki związane z udziałem mieszkańców Miasta i Gminy Praszka w wszystkich trzech powstaniach śląskich i przygotowaniach do plebiscytu.

ÂÂÂPraszka odegrała znacząca rolę w poprzedzającej głosowanie kampanii wyborczej ze względu na swoje położenie tuż nad ówczesną polsko-niemiecką granicą na rzece Prośnie. W mieście bardzo aktywnie działał Komitet Niesienia Pomocy Górnoślązakom, przekształcony w 1920 r. w Komitet Plebiscytowy kierowany przez burmistrza Wincentego Jungowskiego. Organizowano wiece, pogadanki patriotyczne, drukowano i kolportowano materiały propagandowe, zbierano pieniądze z datków i opłat za bilety na okolicznościowe przedstawienia i koncerty, a w 1920 r. zorganizowano nawet wycieczkę Ślązaków do Praszki. Praszka była także lokalnym centrum dowodzenia Polskiej Organizacji Wojskowej, działalności wywiadowczej i konspiracyjnej na terenie powiatu oleskiego i kluczborskiego, ośrodkiem przerzutu lekarstw, broni oraz amunicji. Po zakończeniu I i II powstania śląskiego to w Praszce znaleźli bezpieczną przystań w prowadzonym przez POW obozie dla uchodźców powstańcy uciekający przed represjami na terenie Śląska.

ÂÂÂPo klęsce wyborczej strony polskiej, na Śląsku wybuchło 3 maja 1921 r. III powstanie śląskie, a dotychczasowy Komitet Plebiscytowy w Praszce w przekształcił się w Komitet Pomocy Powstańcom Śląskim. Grupa ochotników z okolicy przekroczyła granicę na Prośnie i dołączyła do walk na Śląsku. W samej Praszce założono punkt PCK, zwany powszechnie szpitalem powstańczym. W sumie opiekę znalazło w nim 136 rannych powstańców. 13 zmarłych w Praszce powstańców pochowano na miejscowym cmentarzu w zbiorowej mogile powstańców styczniowych z 1863 r. W 1926 r. wzniesiono pomnik projektu Wincentego Jungowskiego upamiętniający ich poświęcenie.