Dział archeologiczny
W naszym Muzeum przechowywane są zabytki archeologiczne z dawnego cmentarzyska znajdującego się na
wzgórzu „Bugaj” w Praszce.
Informacje o jego istnieniu w fachowej literaturze pojawiły się już w latach 20. i 30. XX wieku, dzięki przypadkowym odkryciom i badaniom wykopaliskowym prowadzonym przez profesora Józefa Kostrzewskiego, ojca archeologii polskiej oraz jego ucznia profesora Konrada Jażdżewskiego, prekursora archeologii łódzkiej. Szczęśliwie, w 1959 roku zagrożony zniszczeniem teren ponownie poddany został w obrębie około 900 m² regularnym badaniom wykopaliskowym. Przeprowadził je pod nadzorem K. Jażdżewskiego praszkowianin Januariusz Janikowski, student archeologii i zarazem uczeń Profesora, eksplorując kilkadziesiąt kolejnych grobów. Łącznie rozpoznano 119 grobów. Cmentarzysko w Praszce reprezentuje nekropolię kultury łużyckiej, mogącą liczyć nawet około kilkaset grobów ciałopalnych, a dotychczas zbadano ich zaledwie ponad setkę. Jego użytkowanie przypada na czas upowszechnienia się na terenie Europy nowego rytuału grzebalnego, wyrażającego się w idei kremacji ciał zmarłych i powstawaniu rozległych cmentarzysk (krąg kultur popielnicowych).
Spalanie uwalniało duszę od powłoki doczesnej (ciało) i pozwalało jej łączyć się z bytem niematerialnym (boskim). Rozległa nekropolia stanowiła miejsce pochówku zmarłych od V okresu epoki brązu (lata 900-750/700 p.n.e.) do początków okresu halsztackiego (Hallstatt) C wczesnej epoki żelaza (lata 750/700-600 p.n.e.), około ośmiu, dziewięciu pokoleń. Wiele grobów posiadało obwarowania z kamieni eratycznych ułożonych koliście (nieregularne), najczęściej w owal (nierzadko znacznie wydłużony) oraz w czworobok (niekiedy w zarysie prostokątnym). Do nielicznych należą groby z dodatkowymi eratykami osłaniającymi od góry popielnicę, tworzącymi rodzaj komory. Jednakże w większości groby nie posiadały obstawy, co najwyżej po kilka lub pojedyncze kamienie.